Phát hiện 500 cá thể voọc chà vá chân xám quý hiếm tại Việt Nam

Một quần thể voọc chà vá chân xám có ít nhất 500 con đã được Tổ chức Bảo tồn động thực vật hoang dã quốc tế (FFI) phát hiện trong một đợt khảo sát thực địa tại tỉnh Kon Tum (thuộc khu vực Tây Nguyên, Việt Nam). Phát hiện này đã làm tăng gấp đôi số lượng cá thể toàn cầu được ghi nhận đến thời điểm hiện nay của loài voọc quý hiếm này. Thông tin được FFI tổ chức công bố vào chiều ngày 03/03/2016 tại TP.HCM.

Ông Trịnh Đình Hoàng (trưởng nhóm khảo sát) cho biết, việc khám phá một quần thể lớn của một trong những loài thú quý hiếm nhất Việt Nam thực sự là một vinh dự. Trước đó, người ta cho rằng loài voọc này chỉ còn khoảng 800-1.000 cá thể trên toàn cầu và xếp chúng vào nhóm 25 loài linh trưởng bị đe dọa tuyệt chủng nhiều nhất. Voọc chà vá chân xám chỉ sinh sống ở các khu rừng Tây Nguyên, và hiện đang bị đe dọa bởi tình trạng phá rừng, mất nơi sinh sống và nạn săn bắn, hoạt động buôn bán động vật hoang dã trái phép, hay bị săn bắn để lấy thịt hoặc dùng làm nguyên liệu đông y.

TS. Benjamin Rawson (Giám đốc FFI Việt Nam) cho biết, đây thực sự là loài linh trưởng của Việt Nam và không thể tìm thấy ở nơi nào khác. Quần thể mới được phát hiện này là một thông tin vui nhưng loài chà vá chân xám này vẫn đang ở trong trạng thái cực kỳ nguy cấp. Do vậy cần có sự nỗ lực từ nhiều phía trong đó có chính phủ, cộng đồng địa phương, tổ chức xã hội dân sự, các nhà khoa học, các nhà tài trợ để đảm bảo sự tồn tại lâu dài của loài này.
 

FFI tổ chức họp báo tại TP.HCM công bố phát hiện loài voọc quý hiếm trong rừng Tây Nguyên. Ảnh: LV. 
 

Phát hiện mới này có sự hỗ trợ lớn từ phía các công ty trong nước như Công ty Galaxy Media, Công ty cơ điện lạnh (REE) và Ngân hàng Á Châu. Bà NguyễnThị Mai Thanh (Tổng Giám đốc REE) cho biết, ngày càng có nhiều doanh nghiệp quan tâm đến việc hỗ trợ bảo tồn đa dạng sinh học độc đáo của Việt Nam. Thông qua quan hệ đối tác chiến lược, các doanh nghiệp có thể có tác động tích cực đến công tác bảo tồn đa dạng sinh học.

Chà vá là nhóm linh trưởng gồm có ba loài: chà vá chân xám, chà vá chân nâu và chà vá chân đen. Chúng sống trên cây trong các khu rừng của Việt Nam theo đàn từ 4-30 cá thể. Các loài chà vá đều có đuôi dài bằng chiều dài cơ thể (56-76 cm) và chà vá chân xám có một khuôn mặt vàng, cằm trắng, lớp lông màu xám bao phủ hầu hết cơ thể. Chà vá chân xám thường chải chuốt lông để loại bỏ ký sinh trùng và để tạo ra và củng cố mối liên kết giữa các thành viên trong nhóm. Hoạt động này thường được thực hiện trước khi nghỉ tối. Một đàn thường có một con đực, một số con cái và các con của chúng, tuy nhiên các đàn nhỏ này có thể tập hợp lại với nhau thành đàn lớn hơn lên đến 30 con.

Chà vá chân xám là loài chủ yếu ăn lá nhưng cũng ăn các bộ phận khác của cây như hạt, trái cây, và hoa. Chúng có dạ dày chuyên hoá và vi khuẩn cộng sinh nên có thể  phá vỡ các cấu trúc của lá. Loài chà vá chân xám được xếp loại là Cực kỳ nguy cấp trong cả Danh sách đỏ về các loài bị đe dọa của IUCN và Sách đỏ của Việt Nam, đây là mức độ đe dọa cao nhất. Chà vá chân xám đã liên tục được liệt kê là một trong 25 loài linh trưởng nguy cấp nhất nhất trên thế giới.

FFI hoạt động trên phạm vi toàn cầu với trên 140 dự án tại hơn 40 quốc gia chủ yếu là các nước đang phát triển. Chương trình tại Việt Nam tập trung bảo tồn động vật hoang dã bị đe dọa nhất và những sinh cảnh và hệ sinh thái quan trọng của Việt Nam; đang thực hiện các hoạt động bảo tồn đối với 5 loài: voọc Cát Bà, voọc mũi hếch, vượn Cao Vít, chà vá chân xám, vượn đen tuyền. Việc xác định được quần thể chà vá chân xám mới này chỉ là bước đầu tiên, FFI đang bắt đầu một giai đoạn mới nhằm bảo tồn những quần thể phụ quan trọng nhất của quần thể mới được tìm thấy này. Cách tiếp cận của FFI là thúc đẩy sự tham gia cộng đồng địa phương và các cơ quan nhà nước để làm giảm các tác động đến động vật linh trưởng và môi trường sống của chúng. FFI cũng đang đánh giá khả thi việc phát triển một dự án du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng; xây dựng dự án phối hợp với cộng đồng địa phương để thực hiện các hoạt động bảo vệ rừng.