Nghiên cứu ảnh hưởng của phương pháp khai thác đến chất lượng cá ngừ đại dương ở Việt Nam

Tác giả Trần Đức Phú (Đại học Nha Trang) tiến hành nghiên cứu thực trạng chất lượng cá ngừ đại dương câu tay kết hợp ánh sáng; ảnh hưởng của phương pháp đánh bắt đến chất lượng cá ngừ đại dương; ảnh hưởng của phương pháp sơ chế và bảo quản đến chất lượng cá ngừ đại dương,… qua đó giải thích phần nào câu hỏi liệu chất lượng cá ngừ đại dương khai thác bằng nghề câu tay kết hợp ánh sáng có thực sự giảm so với cá được khai thác bằng nghề câu vàng.

Theo đó, cá ngừ đại dương được khai thác bằng nghề câu tay kết hợp ánh sáng có chất lượng thấp hơn cá ngừ khai thác bằng câu vàng, tỷ lệ cá đạt loại A chiếm 6,4%, loại B 69,2% và B- là 24,4%, trong khi đó, đa số cá câu vàng đạt chất lượng loại A (75,7%). Nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng cá ngừ câu tay giảm so với câu vàng được xác định là do tốc độ thu câu quá nhanh dẫn đến cá phản kháng mãnh liệt làm cạn kiệt các chất giàu năng lượng (glycogen và ATP) làm tích lũy axit, thịt cá bị chua và chất lượng nhanh chóng xuống cấp.

Công nghệ khai thác và cường độ sáng không ảnh hưởng đến chất lượng cá ngừ câu tay. Tuy nhiên, quá trình đưa cá lên tàu và giết cá tiềm ẩn nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng cá bởi hầu hết các tàu đều không sử dụng đệm lót, cá bị trầy xước do móc, dùng chày gỗ để giết cá,… Quy trình sơ chế và bảo quản cá ngừ của nghề câu tay và câu vàng được thực hiện giống nhau nên đây không phải là nguyên nhân làm suy giảm chất lượng cá ngừ câu tay so với câu vàng. Tác giả kiến nghị cần nghiên cứu phương pháp làm tê liệt cá để tránh sự phản kháng của cá khi kéo lên tàu; cần trang bị dụng cụ giết nhanh để tránh cá vùng vẫy, va đập nhiều trước khi chết; trang bị đủ phương tiện, dụng cụ chuyên dùng cho nghề câu cá ngừ đại dương để hạn chế tối đa sự va đập giữa cá với tàu; tuân thủ đúng quy trình xử lý, xả máu, bỏ mang và nội tạng, rửa sạch trước khi bảo quản,…

Về công nghệ bảo quản, cần nâng cấp hầm bảo quản trên tàu khai thác cá ngừ đại dương bằng vật liệu PU cách nhiệt tốt, tiến tới lắp đặt hầm cấp đông hoặc áp dụng hệ thống tuần hoàn nước biển lạnh để làm lạnh nhanh sản phẩm. Ngoài ra, cần nghiên cứu cân bằng số lượng tàu thuyền tham gia nghề câu tay cá ngừ đại dương với các nghề khác, tránh tình trạng quá tải nghề, ảnh hưởng đến nguồn lợi và giá bán sản phẩm; có những biện pháp ổn định giá bán và tìm kiếm thêm nhiều thị trường cho đầu ra của sản phẩm cá ngừ đại dương,…