Sự lây lan của virus Zika đã gây ra sự hoảng loạn trên khắp châu Mỹ vào đầu năm 2015. Vào tháng 2/2016, Tổ chức Y tế Thế giới đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc tế để đối phó với dịch bệnh. Tính đến thời điểm tình trạng khẩn cấp được dỡ bỏ cuối năm 2016, virus đã lan sang 60 quốc gia và lây truyền qua đường tình dục tại 6 nước (Argentina, Chile, Pháp, Ý, New Zealand và Mỹ).
Cuộc khủng hoảng đã tạo ra một cuộc đua giữa các nhà khoa học để tìm cách đối phó virus. Nhưng hiện tại vẫn chưa có vaccine nào hiệu quả chống lại Zika.
Hình minh họa. Nguồn: Thomson Reuters
Tuy nhiên, các nhà khoa học vừa công bố một nghiên cứu đáng khích lệ. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Adelaide (Úc) báo cáo kết quả của một thí nghiệm thành công trong bảo vệ chuột chống lại nhiễm trùng Zika trên tạp chí Science Advances. Họ cho biết thí nghiệm chưa được nhân rộng ở người, nhưng đã cho thấy những dấu hiệu khả quan.
Virus Zika, được truyền sang người qua muỗi bị nhiễm bệnh, lần đầu tiên được phát hiện ở Brazil. Nhiễm trùng thường không gây ra triệu chứng, nhưng chúng có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh và Hội chứng Guillain-Barré, một rối loạn thần kinh hiếm gặp có thể dẫn đến tê liệt ở người lớn. Virus cũng có thể lây truyền qua đường tình dục ngay cả khi không có triệu chứng.
Khi một người nhiễm Zika, các kháng thể cố gắng chống lại sự lây nhiễm bằng cách tấn công lớp vỏ của virus. Nhiều thử nghiệm vaccine Zika đã nhắm vào lớp vỏ này, nhưng các nghiên cứu sơ bộ cho thấy phương pháp này có thể khiến cơ thể về lâu dài trong tương lai dễ bị tổn thương hơn với các loại virus tương tự, như sốt xuất huyết.
Vì vậy, các nhà nghiên cứu của Đại học Adelaide đã thử một cách tiếp cận khác. Vaccine do họ tạo ra sử dụng DNA biến đổi gen, kích thích hệ thống miễn dịch để nó trung hòa virus. Loại vaccine này đã cho thấy tiềm năng tránh được nhiều loại flaviruses (họ của Zika).
Để kiểm tra, các nhà nghiên cứu đã tiêm vaccine vào tai của những con chuột bạch tạng 6 đến 8 tuần tuổi. Mỗi con chuột nhận được ba liều vaccine trong vài tuần. Vào cuối thí nghiệm, vaccine đã tạo ra một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ giúp bảo vệ những con chuột chống lại virus Zika.
Các nhà khoa học thường sử dụng chuột để thử nghiệm các phiên bản đầu tiên của thuốc và vaccine, nhưng nhiều thí nghiệm trong số đó đã thất bại khi chúng chuyển sang thử nghiệm trên người. Điều đó có nghĩa là các nhà nghiên cứu vẫn còn một chặng đường dài trước khi họ có thể cung cấp vaccine Zika an toàn và hiệu quả cho công chúng.
Nhưng dựa trên kết quả cho đến nay, vaccine mới giúp chúng ta tiến một bước gần hơn đến việc mục tiêu bảo vệ dân số toàn cầu khỏi Zika.
Công Nhất